Στην αγκαλιά του Μορφέα

Ο Ύπνος πρωταρχική λειτουργία του οργανισμού

Amedeo Modigliani - Sleeping woman

Εισαγωγή

Η Παγκόσμια Ημέρα Ύπνου είναι μία διεθνής ενημερωτική πρωτοβουλία που καθιερώθηκε το 2008 από την Παγκόσμια Εταιρεία Ύπνου /World Sleep Society. Γιορτάζεται κάθε χρόνο την τελευταία Παρασκευή πριν από την εαρινή ισημερία - φέτος η Ημέρα είναι η 18η Μαρτίου. με στόχο να φέρει στο προσκήνιο έναν από τους κύριους, αλλά και πιο παραμελημένους, πυλώνες της υγείας τον επαρκή, ποιοτικό ύπνο.

Όπως αναφέρουν ειδικοί από την Ελληνική Ενδοκρινολογική Εταιρεία, ο κύκλος του ύπνου και της εγρήγορσης ρυθμίζεται με βάση τους κιρκάδιους ρυθμούς /βιολογικό ρολόι. Πολλές ζωτικές λειτουργίες π.χ. αρτηριακή πίεση, σωματική θερμοκρασία, ακολουθούν αυτούς τους ρυθμούς και γι' αυτό παρουσιάζουν διακυμάνσεις στη διάρκεια του 24ωρου.

Ο ύπνος είναι αποτέλεσμα αλλά και συνιστώσα των κιρκάδιων διεργασιών του οργανισμού, που πηγάζουν από την εναλλαγή σκότους /νύχτας και φωτός /ημέρας, όπως την αντιλαμβάνεται ο αμφιβληστροειδής χιτώνας του ματιού. Η σχετική πληροφορία μεταφέρεται από τα μάτια στον υποθάλαμο του εγκεφάλου, ο οποίος είναι ο ρυθμιστής του βιολογικού ρολογιού του οργανισμού μας.

Έτσι, ο ύπνος ως φυσιολογική διαδικασία αποτελεί για τον άνθρωπο καθώς και για τα άλλα έμβια όντα, βασικό συστατικό στοιχείο της ομοιοστασίας/ισορροπίας του οργανισμού. Η ισορροπία αυτή επιτυγχάνεται από ένα πολύπλοκο βιολογικό σύστημα, που λειτουργεί σε επίπεδο κυττάρων, ιστών και οργάνων και ακολουθεί συγκεκριμένο ρυθμό ενεργοποίησης - απενεργοποίησης στη διάρκεια του 24ωρου. Το σύστημα αυτό αλληλεπιδρά με το εξωτερικό περιβάλλον με στόχο την προσαρμογή του οργανισμού και την επιβίωση.

Άρρηκτο τμήμα αυτού του συστήματος αποτελούν οι ενδοκρινείς αδένες, που παράγουν τις ορμόνες του οργανισμού. Το ενδοκρινικό σύστημα έχει αμφίδρομη σχέση με τον ύπνο, καθώς ο ύπνος επιδρά ποικιλοτρόπως σε αυτό και, αντίστροφα, η λειτουργία του επηρεάζει τη διάρκεια και την ποιότητα του ύπνου. Έτσι, οτιδήποτε διαταράσσει το ένα από τα δύο, πλήττει και το άλλο.

Ύπνος και ορμόνες

Η παραγωγή των ορμονών επηρεάζεται σημαντικά από τους κιρκάδιους κύκλους, από την εναλλαγή ύπνου-εγρήγορσης, από την πρόσληψη ή τη στέρηση τροφής και από τις συνθήκες του εξωτερικού περιβάλλοντος (φυσικό και κοινωνικό). Η γνωστή φράση "ο ύπνος θρέφει τα παιδιά" έχει πλέον επιβεβαιωθεί με επιστημονικά δεδομένα, που δείχνουν ότι λ.χ. η έκκριση της αυξητικής ορμόνης αυξάνεται σε συγκεκριμένες φάσεις του ύπνου. Άλλο παράδειγμα είναι το γνωστό jet lag /η διαταραχή στον ύπνο μετά από διηπειρωτικά ταξίδια, που οφείλεται σε δυσλειτουργία του κιρκάδιου ρυθμού έκκρισης κορτιζόνης - της ορμόνης που "ξυπνάει" τον οργανισμό.

Η επαρκής διάρκεια και η καλή ποιότητα του ύπνου είναι προϋπόθεση για την ομαλή λειτουργία κάποιων ενδοκρινικών αξόνων. Κύριοι εκπρόσωποι αυτών είναι α΄ η έκκριση της αυξητικής ορμόνης στα παιδιά και η συνεπαγόμενη αύξηση του ύψους, β΄ η ενεργοποίηση της ενήβωσης στα παιδιά μέσω της ομαλής αύξησης των γοναδοτροπινών κατά το νυκτερινό ύπνο, γ΄ η παραγωγή των ορμονών του φύλου, κυρίως της τεστοστερόνης και δ΄ η έκκριση της κορτιζόλης.

Αντίστροφα, η διάρκεια και η ποιότητα του ύπνου επηρεάζονται από ορισμένες ορμόνες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η αντιδιουρητική ορμόνη, η οποία αυξάνεται στη διάρκεια του ύπνου για να μειωθεί η διούρηση και να αποτραπούν οι διακοπές του ύπνου.

Επιπλέον, η ομαλή εναλλαγή ύπνου - εγρήγορσης επηρεάζει την ενεργειακή ισορροπία του οργανισμού μέσω της έκκρισης της λεπτίνης /ορμόνη που καταστέλλει την πείνα και της γκρελίνης /αύξηση της όρεξης, αλλά και του φυσιολογικού μεταβολισμού των υδατανθράκων /έκκριση ινσουλίνης και ευαισθησία των ιστών σε αυτή.

Η στέρηση του ύπνου και η αϋπνία μπορούν να προκαλέσουν

Διαταραχές του άξονα έκκρισης της κορτιζόλης, που μπορεί να συνοδεύεται από αυξημένη νοσηρότητα, κυρίως από την καρδιά και τα αιμοφόρα αγγεία.

Διαταραχή του μεταβολισμού των υδατανθράκων με συχνότερη εμφάνιση σακχαρώδη διαβήτη και μεταβολικού συνδρόμου, ειδικά στους πάσχοντες από σύνδρομο άπνοιας του ύπνου.

Αύξηση της όρεξης και της ανάγκης για λήψη τροφής, με αποτέλεσμα την αύξηση του σωματικού βάρους και την παχυσαρκία.

Συμπερασματικά

Ο ύπνος και το ενδοκρινικό σύστημα είναι αλληλένδετα και αλληλοεπηρεαζόμενα. Ο επαρκής και ποιοτικός ύπνος είναι αναγκαίος για τη σωστή λειτουργία του ενδοκρινικού συστήματος. Από την άλλη, οι διαταραχές στη λειτουργία του ενδοκρινικού συστήματος μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά τον ύπνο. Η αρμονική λειτουργία των δύο είναι απαραίτητη για τη διατήρηση της ισορροπίας του ανθρώπινου οργανισμού.

👈 Πηγή intermed.com/gr

Φαρμακευτικά βοηθήματα καλής ισορροπίας οργανισμού

Συμπλήρωμα διατροφής για τη διατήρηση της θετικής διάθεσης. Διατήρηση της Ισορροπίας του Οργανισμού - Μαγνήσιο, Βιταμίνες συμπλέγματος Β, Κουρκουμίνη και Σαφράν

Η κουρκουμίνη και το σαφράν είναι δύο κοινά χρησιμοποιούμενα μπαχαρικά που έχουν διερευνηθεί όλο και περισσότερο για τη δράση τους ενάντια των συμπτωμάτων της κατάθλιψης.

Το σαφράν χαρακτηρίζεται από τα βιοδραστικά του συστατικά, τις κροκίνες και τη σαφρανάλη, τα οποία είναι υπεύθυνα για το άρωμα του μπαχαρικού και το χαρακτηριστικό του κόκκινο χρώμα.

Η κουρκουμίνη είναι το κύριο κουρκουμινοειδές που βρίσκεται στο ρίζωμα του κουρκουμά. Η τετραϋδροκουρκουμίνη είναι η κύρια δραστική ουσία της κουρκουμίνης και μπορεί να παρέχει υψηλότερα αντιοξειδωτικά αποτελέσματα και επιπρόσθετη νευροπροστατευτική δράση.