Ο εαυτός αγκαλιάζει τα πάντα

Lord Ganesha with the mouse sitting on his feet

Όταν φιλοσοφικά λέμε "Εαυτός" εννοούμε τον εσώτερο εαυτό - καθ' όσον ο εαυτός είναι διττός (εκ της φύσεως του και ο επίκτητος εαυτός (εκείνος που σωρεύει τις εμπειρίες δημιουργώντας την ιδιοσυγκρασία, χαρακτήρα, αρέσκειες απαρέσκειες κλπ.). Η φύση του πρωταρχικού (εκ της φύσεως του) είναι sat - chit- ananda - δηλ. μακαριότητα, σοφία, ευτυχία. Οι σωρεύσεις που δημιουργούν τον επίκτητο προέρχονται από το ονομαζόμενο sanskara που δημιουργείται από την ιδιοσυγκρασία -(πολλαπλή - σωρευμένη δράση μέσω όλων των ενσωματώσεων). Αυτό δεν αλλάζει επίσης.
Σκοπός είναι να αποκαλυφθεί η εσώτερη φύση του εαυτού. Ο οποίος:

Αγκαλιάζει τα πάντα Λαμπερός και Ασώματος - Άφθαρτος και Άσαρκος - Αγνός αμόλυντος από κακό - Σοφός Παντογνώστης Παντοκράτορος Αυθύπαρκτος έτσι όπως πρέπει διατάσσει τα λειτουργήματα όλων στην ατελεύτητη διαδοχή τω αιώνων.
Και αυτό μπορεί να γίνει μόνο με την Παρατήρηση του Παρόντος και με την υπέρβαση της Μορφής προς όφελος του Περιεχομένου π.χ. ένα βάζο από γυαλί δεν είναι το βάζο αλλά το γυαλί από το οποίο είναι φτιαγμένο. Μ' αυτή τη διάκριση βαδίζει κανείς προς την ανακάλυψη του εσώτερου εαυτού.

Ένας πιστός προσέρχεται στον χρυσοχόο για να πουλήσει ένα άγαλμα του αγαπημένου του θεού που βρίσκεται πάνω σ' ένα ποντίκι. Ο χρυσοχόος αποτιμά τα αγαλματίδια - πρώτα του θεού και του προσφέρει ένα αντίτιμο. Αποτιμώντας την αξία του ποντικού, του δίνει μεγαλύτερο αντίτιμο.

Ο πιστός απορρημένος τον ρωτά "γιατί μου δίνεις λιγότερα για τον αγαπημένο μου θεό και περισσότερα για το όχημα του τον ποντικό - που δεν είναι τίποτα περισσότερο τίποτα λιγότερο από ένα ποντίκι;"

Και ο χρυσοχόος του απαντά: "Εγώ δεν κοιτάζω τις ιδιότητες που μου λες - ζυγίζω το βάρος του χρυσαφιού από το οποίο είναι φτιαγμένο - ο ποντικός σαν μεγαλύτερος ζυγίζει περισσότερο χρυσάφι κι έτσι σου τον πληρώνω περισσότερα".

Σκοπός δεν είναι να καταργηθεί ο επίκτητος εαυτός -ουδόλως- αλλά να αποκαλυφθεί ο εσώτερος ο οποίος βρίσκεται κάτω από τον επίκτητο. Ένας σοφός μπορεί να παραμένει σοφός μέσα στην προσωπική του ιδιοσυγκρασία, ιδιότητα, ενασχόληση, ενδιαφέροντα, τοποθέτηση π.χ. ένας σοφός δάσκαλος, ένας σοφός ασκητής, ένας σοφός βασιλιάς, ένας σοφός συγγραφέας κλπ.

Από αυτή την ιστορία βγαίνει το συμπέρασμα πως δεν πρέπει κανείς να μένει στη φόρμα, στο σχήμα, δηλ τις ιδιότητες αλλά να ψάχνει για την εσώτερη ουσία των πραγμάτων - πχ. τι είναι ο σκύλος μου; τι είναι το σπίτι μου; τι είναι το κάθε τι που το οικειοποιούμαστε χωρίς πραγματικά να μας ανήκει;
Έστω ότι έχεις ένα σπίτι. Λες το σπίτι μου - και νομίζεις πως θα 'σαι πάντα σ' αυτό το σπίτι. Το νομίζεις πως θα 'ναι για πάντα συνυφασμένο με σένα. Ωστόσο σαν πουλήσεις αυτό το σπίτι θα περνάς μπροστά του και δεν θα 'ναι τίποτε περισσότερο από ένα σπίτι. Παύει η ιδιότητα του σαν "Το σπίτι μου". Ομοίως αν χάσεις το σκύλο σου που είναι ένα λυκόσκυλο ας πούμε, δε θα 'ναι πια ο σκύλος σου - της τάδε συγκεκριμμένης ράτσας, με το δείνα περιλαίμιο, με το τάδε όνομα αλλά ένας σκύλος - ένα λυκόσκυλο που θα βλέπεις καμμιά φορά σαν διασταυρώνεσαι μ' αυτό στο δρόμο.

Το ποντίκι συμβολίζει το "εγώ" που δύναται να καταστρέψει όλα τα καλά που προσφέρονται σ' έναν άνθρωπο. Συμβολίζει όταν κάθεται στα πόδια του θεού πως το εγώ έχει κατακτηθεί απ' τον άνθρωπο. Ένα ποντίκι που κοιτάζει τα αγαθά αλλά δεν τα τρώει δείχνει πως ένα εξαγνισμένο εγώ μπορεί να ζήσει στον κόσμο χωρίς να παρασύρεται απ' τους υλικούς πειρασμούς. Επίσης το ποντίκι είναι το όχημα του θεού (βλ. ανωτέρω ιστορία) που σημαίνει πως πρέπει να ελέγχεται το εγώ (επίκτητο) δια μέσου της διάκρισης για να λάμψει η αλήθεια και η σοφία του πραγματικού εαυτού.