Η Αίσθηση του Απολύτου

Ένας Μαγικός Καθρέφτης

Σπύρος Βασιλείου - 4 Εποχές Χειμώνας

Claude Monet - Ο Σηκουάνας στο Bougival το σούρουπο

Α υτοί που συνηθίζουν να αυτοπαρατηρούνται και να διατηρούν τις αναμνήσεις των εντυπώσεων τους, αυτοί που γνωρίζουν όπως ο Χόφμαν (Hoffmann) να συνθέτουν το πνευματικό τους βαρόμετρο, θα έχουν προσέξει οπωσδήποτε αποθηκεύοντας στο παρατηρητήριο των σκέψεων τους, τις ωραίες εποχές, τις όμορφες μέρες, τα συναρπαστικά λεπτά. ▪ (de belles saisons, d'heureuses journées, de délicieuses minutes)

Υπάρχουν μέρες που ο άνθρωπος ξυπνάει με ένα νεανικό και στιβαρό πνεύμα —τα βλέφαρα του, μόλις ο ύπνος που τα σφάλιζε τα εγκαταλείψει, ανοίγουν σ' ένα εξωτερικό κόσμο τόσο δυναμικά παρόντα, με μια αδιαμφισβήτητη σαφήνεια κι έναν χρωματικό πλούτο θαυμαστό.

Ο ηθικός κόσμος (λεπτός κόσμος) ανοίγει τις απέραντες προοπτικές του γεμάτος νέες χάρες. Ο ευνοημένος μ' αυτή τη μακαριότητα άνθρωπος -δυστυχώς σπάνια και φευγαλέα- αισθάνεται συγχρόνως πιο καλλιτέχνης και πιο ακριβοδίκαιος, πιο ευγενής με μια λέξη. Μα αυτό που είναι περισσότερο αξιοσημείωτο σ' αυτή την εξαιρετική κατάσταση του πνεύματος και των αισθήσεων που μπορώ χωρίς υπερβολή να το ονομάσω "παραδεισένια" —αν το συγκρίνω με το βαρύ σκοτάδι που σκεπάζει την κοινή καθημερινή εμπειρία, είναι πως αυτή η κατάσταση δεν δημιουργείται από ουδεμία αιτία, ορατή και εύκολη να εντοπίσεις.Είναι το αποτέλεσμα μιας υγιεινής ζωής και διατροφής ενός φρόνιμου ανθρώπου; Αυτή είναι η πρώτη εξήγηση που υιοθετεί ο νους. Eίμαστε όμως υποχρεωμένοι να αναγνωρίσουμε πως η μαγεία αυτή, αυτό το είδος του θαύματος δημιουργείται σαν να ήταν το αποτέλεσμα μιας έξωθεν αόρατης δύναμης, σε μια στιγμή που ο άνθρωπος έχει υπερβεί τις φυσικές του αντοχές.

Να πούμε πως είναι μια ανταμοιβή μιας προσευχής, ισχυρών πνευματικών δυνάμεων;

Είναι βέβαιο πως μια συνεχής επίταση της επιθυμίας, μια ένταση των πνευματικών δυνάμεων προς το ανώτερο, είναι το πιο ευνοϊκό περιβάλλον για να εκκολαφθεί αυτή η τόσο εξαιρετικά ισχυρή και δοξαστική πνευματική ηθική. Aλλά κάτω από ποιο παράλογο νόμο αυτή εκδηλώνεται ενίοτε μετά από ένοχες φανταστικές περιπλανήσεις, μετά από μια σοφιστική κατάχρηση του δικαίου στο βαθμό που να θεωρούνται απλή γυμναστική για τις ρητορικές δεινότητες;

Έτσι λοιπόν προτιμώ να θεωρώ αυτές τις εξαιρετικές περιστάσεις του πνεύματος σαν μια αληθινή θεία χάρη, σαν έναν μαγικό καθρέφτη που καλείται ο άνθρωπος να αντικατροπτίσει έναν όμορφο εαυτό - έναν εαυτό που θα μπορούσε να είναι - ένα είδος αγγελικής εξύψωσης, μια ενθύμηση της αισθητικής των πάντων αρμονίας.

Επίσης, ένα ορισμένο πνευματικό ρεύμα που αντιπροσωπεύεται στην Αγγλία και την Αμερική θεωρεί ορισμένα από αυτά τα υπερφυσικά φαινόμενα όπως τα φαντάσματα, τις επανεμφανίσεις, κλπ., σαν εκδηλώσεις μιας θείας βούλησης, ικανής να ξυπνήσει στον άνθρωπο την πραγματικότητα των αόρατων φαινομένων.

• Σχετικά:

• ▪ Charles Baudelaire: "Le Goût de l' Infini" / Paradis Artificiels / 1851 (Απόσπασμα από το Ποίημα του Χασίς) Κείμενο στην Ελληνική (1)
• Κείμενο στη Γαλλική (2) Le Poéme du Haschisch ou Le goût de l' Infini
• Cercle Esthetique (3)

Miroirs - (Αντικατοπτρισμοί) - Maurice Ravel, 1920